KENTYPE logo Zamówienie Partnerzy Poradnik O firmie Fonty
spacer
 
 
 


ESQ Logo
W epoce wzrastających wymagań jakościowych i potrzeb wysokich rozdzielczości urządzeń naświetlających, drukujących, cyfrowych monitorów mogących wyświetlić miliony barw - istnieje parametr nie dorównujący innym - a mianowicie rozdzielczość monitorów. Większość ekranów w monitorach posiada rozdzielczość rzędu 72 lub 96 dpi (punktów na cal). Przy tym poziomie rozdzielczości oddanie wszystkich subtelności składów tekstowych i cech charakterystycznych zastosowanych w nich krojów pism nie jest możliwe. Z problemem tym można się zetknąć w coraz powszechniejszych przekazach elektronicznych on-line, Internecie, prezentacjach multimedialnych czy w grafice prezentacyjnej w telewizji. Dlatego też, twórcy oprogramowania oraz fontów - czyli komputerowych krojów pism - staraja się uzbroić je w pewien rodzaj sztucznej inteligencji.

Jest to zazwyczaj mniej lub bardziej skomplikowany system „podpowiedzi” (ang. hints). Procedury rastrujące (zamieniające matematyczny opis znaku w mape bitową) korzystają z cyfrowych wskazówek dostarczonych przez projektantów znaków w celu ochrony oryginalnych kształtów znaków przed ich nieuchronną deformacją w środowiskach małej rozdzielczości.

Arial mała rozdzielczość
Times mała rozdzielczość
W małych stopniach pisma dwa przykładowe bardzo odmienne kroje
(Arial i Times) są wręcz nierozróżnialne...
 
Arial litera M mała rozdzielczośćTimes litera M mała rozdzielczość ... nic dziwnego. Jak z tak małej ilości dostępnych punktów zbudować wszystkie charakterystyczne elementy znaków?

Aby zapewnić wysoki stopień czytelności informacji wyświetlanych na ekranie monitora należało stworzyć odpowiednie fonty o podwyższonej jakości. Dokonali tego, z myślą o użytkownikach i producentach publikacji multimedialnych, specjaliści z brytyjskiej firmy Monotype Typography Ltd. Tak powstał nowy standard fontów dla zastosowań w miejscach, w których wymagana jest wysoka czytelność tekstu w środowiskach małej rozdzielczości. Efektem ich pracy są fonty typu TrueType ESQ™ (ang. Enchanced Screen Quality, czyli fonty o podwyższonej jakości ekranowej). Technologia zapisu fontów TrueType pozwala na wysoki stopien „dostrajania” zarysu znaków do możliwości urządzen o niskiej rozdzielczości. Te same metody dopracowywania kształtów znaków stosowano również dla drukarek igłowych i atramentowych.

Jak wiadomo jednak, nie wszystkie fonty TrueType są takie same.

Większość fontów TrueType jest generowana bez użycia specjalistycznego oprogramowania zarządzającego hintingiem. W rezultacie spotykamy fonty, które w mniejszych stopniach pisma (tam gdzie hinting jest najbardziej potrzebny) są postrzępione a elementy znaków o podobnej grubości składają się raz z większej, a raz z mniejszej ilości „kropek”. Font bez hintingu
 Fonty TrueType bez podpowiedzi

Czasem możliwe jest wykorzystanie opcji automatycznie generowanego hintingu. W zależności od zastosowanych algorytmów w programie efekt takiego działania może być bardziej poprawny, lecz poprzestanie na takim wyniku wciąż może pozostawiać dużo do życzenia... Hinting automatyczny
 Automatycznie generowany hinting
Dopiero żmudne poprawki ręczne (trwające nawet wiele tygodni) mogą dać takie efekty jak widać obok. Zmianom poddano cały zestaw znaków uważając szczególnie nie tylko na czytelność znaków a także na jednorodność i spójność poszczególnych elementów. Tak więc przy zmianie stopnia pisma wszystkie np. cienkie elementy zwiększają swoją grubość z jednego do dwóch pikseli w identycznym momencie. Tekst z hintingiem ESQ
 Monotype ESQ TrueType

Przy dużych rozdzielczościach (drukarki laserowe, naświetlarki) z łatwością można przedstawić wszystkie szczegóły projektu fontu, gdyż dysponujemy wystarczającą ilością punktów (pixeli) z których tworzony jest rastrowany obraz znaków. Tak więc hinting nie jest tam aż tak wymagany.

Hinting litery G powiększenie
Dokładna reprezentacja majuskuły „g” stworzona w urządzeniu dysponującemu odpowiednio wysoką rozdzielczością.

Przy małych rozdzielczościach (ekrany monitorów, drukarki o małej rozdzielczości) drobne szczegóły są zatracane.
Prosty system „podpowiedzi” zachowuje podstawowe proporcje budowy znaku.

Bez hintingu Hinting automatyczny Ręczny hinting
Znak kroju TrueType
bez „podpowiedzi”.
Znak kroju TrueType
z systemem „podpowiedzi”.
Specjalnie dopracowany
znak z zaawansowanym
systemem „podpowiedzi” ESQ.

Przykładowa majuskuła „M” wskazuje na różnice w budowie znaku stworzonego przez programy generujące fonty automatycznie a znakiem stworzonym przez odpowiednie narzędzia programowe firmy Monotype. Wyraźnie widać znaczną poprawę wyglądu litery, możliwą do osiągniecia dzięki zaawansowanym technikom „podpowiedzi” w fontach TrueType ESQ™.

Litera z hintingiem       ------------------> Litera bez hintingu
Znak kroju TrueType
bez „podpowiedzi”.
  Specjalnie dopracowany
znak z zaawansowanym
systemem „podpowiedzi” ESQ.

Rozwijając pojecie „system podpowiedzi” (hinting) należy wyjaśnić, że są to informacje, które pozwalają programowi rastrującemu na podejmowanie inteligentnych decyzji gdzie i w jaki sposób umieszczać punkty tworzące obraz litery przy małych rozdzielczościach.
Dla pełnego zrozumienia potrzeby stosowania podpowiedzi w fontach należy pamietać, że gładkie linie i kształty liter otrzymywane na wydrukach z drukarek i naświetlarek w rzeczywistości nie są w cale gładkie. Wszystkie elementy obrazu składają sie z pewnej ilości małych kwadratów (pixeli lub plamek atramentu), które jak mozaika tworzą obraz znaków na ekranie (lub wydruku). Przy dużych rozdzielczościach to co oko spostrzega jako gładkie kształty w powiększeniu posiada poszarpane krawędzie.

/
Hinting powiększenie
 
Powiekszenie elementu znaku. (Widoczne rzeczywiste kształty litery)

Podczas wyświetlania znaku na ekranie, odpowiedni program musi podjąć decyzję, które punkty „wyświetlić” aby osiągnąć możliwie bliską reprezentację kształtu znaku. Możliwości wpływania na dokładnść wyświetlania znaków możemy prześledzić na poniższym przykładzie majuskuły „H”.

Zapisany wewnątrz fontu obrys znaku (krzywa matematyczna stopnia drugiego) po odpowiednim przeskalowaniu umieszczana jest w odpowiednim miejscu ekranu na (teoretycznej) siatce o wielkości komórek zależnej od stosowanej rozdzielczości monitora.

Następnie, w zależności od algorytmu, program rastrujący dokonuje wyboru punktów wchodzących w skład znaków.

Hinting krok 1   Hinting krok 2
 
Na ekranie nie widać żadnego efektu gdyż program nie zdecydował jeszcze, które punkty należy „wyświetlić”.   Wyświetlone są komórki, które w całości zawierają się w matematycznym obrysie znaku.
 
Hinting krok 3   Hinting krok 4
 
Wyświetlone są komórki, których większa cześć
(np. minimum połowa pola komórki) zawiera się w matematycznym obrysie znaku.
  Wyświetlone są wszytkie komórki, które zawierają się bądź tylko stykają z obrysem znaku.

Stosując kolejne przybliżenia otrzymaliśmy wiec znaki coraz bardziej przypominające majuskułę „H”, lecz biorąc pod uwagę obrys matematyczny, chcielibyśmy otrzymać znak o jednakowej szerokości odpowiednich elementów i identycznych szeryfach.

Jest to teraz odpowiedni moment aby wykorzystać system „podpowiedzi”. Działa on na zasadzie rozpoznawania cech znaku. Określane są takie parametry jak: grubości elementów pionowych, poziomych, ukośnych, kształt szeryfów, średnia linia pisma
(x-height), wysokość wersalików itp. W urządzeniach o wysokich rozdzielczościach hinting jest mniej zauważalny bądź nieaktywny, jako że mamy do dyspozycji dużą liczbę punktów do określenia subtelności kształtu znaków.

Hinting krok 5   Hinting krok 6
 
Porównanie wyglądu litery po zastosowaniu „podpowiedzi” oraz jej odpowiednika z urządzenia o wysokiej rozdzielczości (np. z naświetlarki).

Jak bardzo złożony jest proces tworzenia „podpowiedzi” widać na poniższym ryunku. Zaznaczono tu wszystkie newralgiczne miejsca, w których wymagana jest ingerencja typografa tworzącego „podpowiedzi”. Same procedury ich dodawania są zależne od stosowanego oprogramowania i są nierzadko własnością patentową odpowiednich firm.

Hinting podpowiedzi

Tak więc system zaawansowanych „podpowiedzi” zawarty przy projektowaniu i tworzeniu fontów TrueType ESQ umożliwia nawet dokładne dopasowywanie kształtów znaków do potrzeb poszczególnych odbiorców czy ich szczególnych zastosowań. Aby sprostać specjalnym życzeniom klientów zmienia sie sam wygląd poszczególnych znaków lub tworzy odpowiednie zestawy znaków dla różnych jezyków czy odmiennych systemów komputerowych. Jednak w każdym przypadku zachowywana jest spójność wykonanej odmiany znków z oryginalnymi historycznymi projektami.

Firma Monotype Typography Ltd. szczyci sie od 100 lat najwyższą jakością typograficzną tworzonych krojów pism. Właśnie ta reputacja spowodowała wybór zespołu Monotype na głównego dostawcę fontów w produktach firmy Microsoft tj. stworzenia fontów systemowych w systemie operacyjnym MS Windows (kroje Arial, Courier, Times New Roman). Jak widać miliony posiadaczy komputerów w codziennej pracy już korzysta z szeregu „ulepszonych” fontów typu ESQ nawet o tym nie wiedząc. Faktem jest też, że dostarczane wraz z systemem MS Windows fonty odznaczają się lepszą czytelnością niż inne, później instalowane, pochodzące od innych dostawców.

Jednymi z pierwszych użytkowników fontów ESQ byli, oprócz wspomnianej już firmy Microsoft, Oxford University Press, Cambridge University Press, Dorling Kindersley Multimedia, Reuters, Siemens, Apple, Hewlett-Packard, USA Today Information Network.

Tak więc nawet w tak trudnych środowiskach małej rozdzielczości dzięki zastosowaniu odpowiednich zaawansowanych technik projektowania fontów możliwa jest poprawa wyglądu znaków, zgodnie z subtelnościami rysunków liter - a wszystko to dla wygody odbiorców.

BIBLIOGRAFIA

  • Materiały informacyjne firmy Monotype Typography Ltd.
  • Macromedia Fontographer User's Manual